Sau hơn hai  tháng triển khai, gói tín dụng 30.000 tỷ đồng hỗ trợ nhà ở dành cho người thu nhập thấp vẫn chưa đến được với nhiều người có nhu cầu muốn vay mua nhà và đã có rất nhiều hồ sơ bị loại. Xem ra, đối tượng cá nhân muốn vay mua nhà vẫn khó vượt qua cơ chế “nắm đằng chuôi” của ngân hàng.

“Con kiến mà leo cành đa...”

Chị Nguyễn Thị Đức (thôn Đổng Xuyên, Đặng Xá, Gia Lâm, Hà Nội) làm cho một doanh nghiệp tư nhân, được suất mua nhà ở xã hội tại Khu đô thị Đặng Xá, Gia Lâm, Hà Nội. Căn hộ diện tích 60m2, có giá 618 triệu đồng và  chị cần vay 250 triệu đồng để trả nốt cho chủ đầu tư và nhận nhà. Chị gửi hồ sơ đến chi nhánh của Ngân hàng Vietinbank đề nghị vay theo chương trình ưu đãi của gói 30.000 tỷ. Sau hơn một tháng, ngân hàng trả lời không cho vay vì thu nhập của chị dưới 10 triệu đồng/tháng, không đảm bảo khả năng trả nợ. Chị Đức cho biết, cùng đợt xin vay với chị tại chi nhánh đó có hơn 30 người khác, nhưng chỉ 2 người vay được.

Theo báo cáo Bộ Xây dựng gửi Chính phủ, đến giữa tháng 7/2013, mới có 56 khách hàng cá nhân được cho vay với số tiền 11 tỉ đồng và 2 doanh nghiệp (với số tiền xác nhận cho vay là 658 tỉ đồng) từ gói tín dụng 30.000 tỷ đồng hỗ trợ nhà ở. Bộ Xây dựng đã yêu cầu ngày 25 hàng tháng, các ngân hàng phải báo cáo tình hình, kết quả

Tiếp tục chạy đến các chi nhánh của ngân hàng Agribank, Techcombank, Vietcombank... chị cũng không vay được, dù chị đề nghị được thế chấp căn hộ để vay tiền. Cuối cùng, chị đành đi vay lãi ở ngoài với lãi suất 24%/năm để có tiền nộp đúng hạn cho chủ đầu tư. Chị Đức than thở:  “Đúng là nghịch lý. Muốn được xét hồ sơ mua nhà xã hội mức thu nhập cần dưới 9 triệu đồng/tháng, nhưng khi đi vay tiền thì phải chứng minh thu nhập trên 10 triệu đồng/tháng. Nếu đủ điều kiện vay tiền thì không đủ tiêu chuẩn mua nhà, mà đủ tiêu chuẩn mua nhà lại không vay được tiền”.

Tương tự, chị Nguyễn Thị Kim Oanh (số 172, Lạc Long Quân, Hà Nội) xoay xở hàng tháng trời mới xin được giấy xác nhận tình trạng nhà ở để đủ điều kiện đăng ký mua nhà ở Đặng Xá, nhưng lại không chứng minh được thu nhập theo yêu cầu của ngân hàng nên cũng đành đi vay tiền ở ngoài để đóng tiền nhà. Chị Oanh nói: “Quy định mua nhà xã hội và vay tiền ưu đãi cứ như kiểu con kiến mà leo cành đa thế này, chỉ người nào khéo “lách luật” mới đáp ứng được”.

Ngân hàng kể... khó

Theo Văn bản hướng dẫn ngày 25/6 của Bộ Xây dựng, khi ngân hàng có yêu cầu khách hàng cá nhân phải “chứng minh thu nhập để đảm bảo phương án trả nợ” thì phải thực hiện “theo quy định của ngân hàng”. Như vậy, việc khách hàng có vay được tiền từ gói 30.000 tỷ hay không, lệ thuộc rất nhiều vào các quy định mà ngân hàng đưa ra.

Đại diện Vietinbank cho biết, đến ngày 31/7, Vietinbank đã giải ngân được 50 hồ sơ cá nhân vay mua nhà và “rất nhiều khách hàng đang trong quá trình hoàn thiện các hồ sơ cuối cùng để được ký hợp đồng và giải ngân”. Hiện nguyên nhân chủ yếu khiến khách hàng cá nhân khó vay tiền từ gói 30.000 tỷ là không xin được xác nhận của UBND phường/đơn vị công tác hoặc nội dung xác nhận không đúng quy định; hợp đồng mua bán nhà ký trao tay, thời gian đóng bảo hiểm không đủ một năm trở lên, chủ đầu tư không ký hợp tác hợp đồng 3 bên về ký tài sản bảo đảm… Ngoài ra, một số cán bộ ngân hàng cho biết, một vướng mắc hiện nay là nếu thu nhập của khách vay quá thấp, sẽ không đủ khả năng trả nợ. Nhưng nếu khách đề nghị thế chấp chính căn nhà xã hội đó, ngân hàng cũng ngại ngần vì quy định nhà ở xã hội chỉ có thể bán lại nhà cho chủ đầu tư...

Một trong những lý do nữa khiến gói 30.000 tỷ chưa đến được với nhiều người dân là thông tin về chương trình tín dụng này không được chính quyền địa phương phổ biến, giải thích rộng rãi, cụ thể. Ngày 1/8, ông Đỗ Mạnh Cường - Tổ trưởng dân phố ngõ 77, phường Điện Biên Phủ, quận Ba Đình cho biết: “Chưa từng thấy phường nhắc đến chương trình cho vay ưu đãi này để phổ biến cho bà con khu phố”. Gia đình bà Nguyễn Thị Thảo - tổ dân phố ngõ 77, với 11 người cùng cư trú trong căn hộ 20m2, cũng chỉ biết đến chương trình này khi PV hỏi. Ông Vũ Minh Hưng - Phó Chủ tịch UBND phường Thượng Đình, Thanh Xuân cho biết: “Gia đình nào cần xác nhận tình trạng nhà thì phường xác nhận, chứ quận, phường không có kế hoạch triển khai vấn đề này”.