Sổ đỏ là loại giấy tờ có giá mà có lẽ người sở hữu nhà nào cũng mơ ước được nắm trong tay. Vậy nên, việc lần đầu tiên Hà Nội chỉ đích danh 109 chủ đầu tư bất động sản đang nợ "sổ đỏ" của khách hàng đã làm nóng dư luận, mà tiếng nói phê phán thường dành cho các chủ đầu tư, bởi làm gì có người dân nào chê sổ đỏ bao giờ.

Vậy mà điều tưởng như là nghịch lý lại xảy ra khi nguyên nhân gây chậm trễ cấp sổ đỏ có những lý do tế nhị từ phía khách mua nhà và cơ quan quản lý!

Về phía chủ đầu tư, trong số 109 đơn vị bị nêu tên trong danh sách chậm sổ đỏ có những DN lớn như Vinaconex, POSCO E&C, Viglacera, HUD, Lilama Hà Nội, Praha Hà Tây, Công ty Du lịch Giải trí Thiên đường Bảo Sơn… Ngoài ra, có 8 chủ đầu tư cũng bị nhắc nhở vì đã nộp hồ sơ pháp lý, đã có văn bản của Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội yêu cầu bổ sung hồ sơ, nhưng đến nay chưa bổ sung như CTCP Đầu tư và Xây dựng số 1 Hà Nội; CTCP Đầu tư bất động sản Hà Nội; CTCP Đầu tư và phát triển nhà ở số 12...

Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Hà Nội cho rằng, nguyên nhân chính của tình trạng này là do chủ đầu tư không hợp tác và thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc làm hồ sơ cấp sổ đỏ cho người mua nhà. Có những dự án chậm cấp sổ đỏ là do các chủ đầu tư đã gây khó khăn trong việc hoàn thiện hồ sơ, xuất hóa đơn và xác nhận hoàn thành nghĩa vụ tài chính của khách hàng, cũng như việc chậm cung cấp hồ sơ pháp lý để khách hàng hoàn tất thủ tục làm sổ đỏ. Thậm chí, một số DN còn toan tính "móc túi" khách hàng bằng cách tự đặt ra những loại “phí làm sổ” hết sức vô lý… Đặc biệt hơn, có dự án chậm tiến độ, thay đổi chủ đầu tư, hoặc chủ đầu tư tự ý điều chỉnh quy hoạch, thay đổi quy mô công trình cũng khiến việc cấp sổ đỏ cho khách mua nhà gặp khó khăn.

Ghi nhận những nguyên nhân gây chậm trễ trên là có thật, nhưng lãnh đạo một công ty thành viên của Vinaconex tỏ ra rất bức xúc khi cho biết, hồ sơ xin cấp sổ đỏ của công ty ông đã hoàn tất và gửi lên Sở TN&MT Hà Nội từ rất lâu, nhưng không được giải quyết.

“Tôi đã phải đề nghị với mấy anh trên Sở TN&MT Hà Nội đưa công ty tôi ra khỏi danh sách chậm làm sổ đỏ ngay, nếu không tôi sẽ kiện các anh ra Tòa”, vị giám đốc này nói và cho rằng, việc “đánh đồng” sự chậm trễ của các DN là không công bằng và ảnh hưởng đến uy tín của chủ đầu tư.

Trong khi nhiều người dân mong muốn được nhận sổ đỏ, thì tại một số dự án, khách hàng lại cố tình không muốn nhận sổ đỏ, bất chấp nỗ lực từ phía chủ đầu tư. Tại cuộc tọa đàm trao đổi góp ý Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản do Hiệp hội Bất động sản Việt Nam tổ chức mới đây, lãnh đạo nhiều DN hết sức bức xúc trước tình trạng nhiều khách hàng vẫn không chịu nhận nhà dù dự án hoàn thành đã lâu, khiến cho chủ đầu tư cũng gặp nhiều khó khăn.

Lý giải nguyên nhân của tình trạng trên, các chủ đầu tư cho rằng, do thời gian qua, thị trường bất động sản sụt giảm mạnh, trong khi đó một số nhà đầu tư đã mua tại thời điểm giá cao và hiện giờ do nguồn tài chính cạn kiệt, nên không còn đủ tiền để nộp nốt cho chủ đầu tư, dù khoản tiền nộp chỉ còn 5 - 10% giá trị hợp đồng. Ngoài ra, có một nguyên nhân hết sức quan trọng khiến một số khách hàng không muốn làm sổ ngay, bởi theo quy định, sau khi nhận bàn giao nhà, thì chủ nhà không được quyền chuyển nhượng cho đến khi căn hộ đó được cấp sổ đỏ, trong khi căn hộ còn trong dạng hợp đồng mua bán, chủ nhân của những hợp đồng này được thoải mái chuyển nhượng.

Qua những sự việc trên có thể thấy, nguyên nhân chậm sổ đỏ đến từ nhiều phía như chủ đầu tư, cơ quan quản lý và cả người dân. Để xử lý hiện tượng này, theo đại diện Sở TN&MT Hà Nội là “phụ thuộc hoàn toàn vào chủ đầu tư”, vì dù pháp luật quy định DN phải có trách nhiệm nộp hồ sơ làm sổ đỏ cho khách hàng, nhưng nếu DN không nộp hồ sơ thì cũng chưa có đủ chế tài để xử lý. Ngay việc người dân muốn tự mình làm sổ đỏ, nhưng chủ đầu tư không cho rút hồ sơ thì cũng chịu.

Tuy nhiên, nói đi thì cũng phải nói lại. Còn nguyên nhân chậm trễ từ cơ quan công quyền và từ chính người dân thì sẽ được xử lý ra sao? Lãnh đạo nhiều DN kiến nghị, cần quy định vào luật những chế tài đủ mạnh để xử lý những DN cố tình chây ỳ và cả cơ quan công quyền gây nên sự chậm trễ đó. Còn về phía người mua nhà cố tình chây ỳ không nhận bàn giao nhà, pháp luật cũng cần cho phép chủ đầu tư có quyền phát mãi tài sản đó để thu hồi công nợ, đồng thời đẩy nhanh tiến trình cấp sổ đỏ.