Luật Đất đai mỗi lần đổi mới đều có tiến bộ hơn nhưng đất đai là lĩnh vực hết sức nhạy cảm nên mỗi lần sửa luật cũng chỉ “nhích từng bước”

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) vừa được Chính phủ công bố để lấy ý kiến đóng góp của người dân. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia về đất đai hoài nghi dự luật này có thể “giải” được những bất cập trong lĩnh vực đất đai hiện nay.

Chưa phát huy nguồn lực đất đai

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT), dự thảo Luật Đất đai quy định thời hạn giao đất trong hạn mức sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân lên 50 năm và áp dụng thống nhất cho các loại đất nông nghiệp sẽ khuyến khích người dân gắn bó với đất đai và yên tâm đầu tư sản xuất.

Ông Nguyễn Khải, nguyên vụ trưởng Vụ Đất đai - Bộ TN-MT, cho rằng: Luật Đất đai từ năm 1987 đến nay mỗi lần đổi mới đều có tiến bộ hơn. Tuy nhiên, đất đai là lĩnh vực hết sức nhạy cảm nên mỗi lần sửa luật cũng chỉ “nhích từng bước” mà chưa có tính cách mạng nhằm phát huy nguồn lực từ đất đai. Nếu mạnh tay đề xuất giao đất không thời hạn thì Quốc hội cũng không thông qua. Ông Nguyễn Khải lo ngại: “Liệu khi hết thời hạn giao đất người dân làm thủ tục gia hạn có dễ dàng không?”.

Ông Phùng Văn Nghệ, nguyên phó tổng cục trưởng Tổng cục Đất đai, đề nghị: Về quy định hạn điền, thời hạn sử dụng đất, ban soạn thảo luật cần tiếp thu thêm ý kiến đóng góp từ giới chuyên môn cũng như chính người dân để có điều chỉnh phù hợp. “Có thể quy định khung quá cứng nhắc sẽ kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội từ nguồn lực đất đai, nhất là trong bối cảnh đất nước còn nghèo như hiện nay” - ông Nghệ nhận xét.

Dễ bị lợi dụng

Theo lý giải của Bộ TN-MT, quy định xác định giá đất trong dự luật lần này đã điều chỉnh so với quy định hiện hành và được xem là lối ra cho những vướng mắc về giải phóng mặt bằng suốt nhiều năm qua. Cụ thể, việc định giá đất sẽ theo nguyên tắc: “Giá đất do Nhà nước quyết định phải bảo đảm nguyên tắc phù hợp với giá thị trường. Các thửa đất liền kề nhau, có điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, kết cấu hạ tầng như nhau, có cùng mục đích sử dụng hiện tại, cùng mục đích sử dụng theo quy hoạch thì mức giá như nhau”. Trong khi đó, quy định hiện nay là “sát giá chuyển nhượng thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường”.

Trước sự “đổi mới” này, ông Nguyễn Khải băn khoăn: “Thế nào là phù hợp với thị trường? Việc bỏ cụm từ “trong điều kiện bình thường” là rất nguy hiểm vì khi rơi vào các cơn sốt đất, các địa phương biết xoay xở ra sao? Phức tạp hơn nữa là khi chính quyền định giá đất quá xa so với thực tế ở từng thời điểm nhất định và cho rằng phù hợp thì người dân, doanh nghiệp cãi lại cũng khó và khiếu nại tất yếu sẽ xảy ra”. Nhận xét về quy định có vẻ “chung chung” của dự luật, ông Khải nói: “Chính sách mà không cụ thể, dễ bị lợi dụng thì thiệt thòi cuối cùng vẫn là người dân”.

Cùng quan điểm trên, ông Phùng Văn Nghệ kiến nghị: Luật cần giải thích cụm từ “phù hợp” càng cụ thể càng tốt và thống nhất trên toàn quốc, nếu không sẽ bị vận dụng một cách tùy tiện. Hơn nữa, việc xác định giá đất phải được xem từ gốc là đất được dùng vào mục đích gì, mà việc này thuộc trách nhiệm và thẩm quyền của Nhà nước. Đất dành cho kinh doanh, sản xuất hay đất ở là rất khác nhau. Vì thế, phải định giá đất theo mục đích sử dụng cũng như gắn với thuế về quyền sử dụng đất sau này.

Đấu giá đất để chống tham nhũng

Theo Thứ trưởng Bộ TN-MT Nguyễn Mạnh Hiển, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) có 190 điều, trong đó có 21 điều giữ nguyên so với luật hiện hành, 101 điều được sửa đổi, bổ sung và có 68 điều mới hoàn toàn. Ông Hiển cho biết dự luật mới đã quy định Nhà nước chủ động thu hồi đất theo quy hoạch, tạo quỹ đất sạch, sau đó giao đất, cho thuê đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng hoặc đưa ra đấu giá quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội.

“Đặc biệt, Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ bỏ cơ chế giao đất theo dự án, hạn chế giao đất không thu tiền sử dụng đất. Các đơn vị sự nghiệp sẽ chuyển sang thuê đất, tăng cường đấu giá đất để tránh xin cho, tham nhũng” - ông Hiển cho biết.

DiaOcOnline.vn - Theo Người Lao Động