Nếu như thế kỷ 20 là thời kỳ của những ngôi nhà lấy cảm hứng từ các hình hộp, thì thế kỷ 21 đang nhanh chóng là kỷ nguyên của những kiến trúc lượn sóng.

Trong vài năm qua, và đặc biệt sau sự xuất hiện lần đầu tiên của công trình Guggenheim Museum ở Bilbao, Tây Ban Nha, của kiến trúc sư tài danh người Mỹ gốc Canada, Frank Gehry, những ngôi nhà hình chữ nhật cứng cáp làm bằng kính - và - thép vốn là mốt mặc định từ hàng thập kỷ nay dành cho những toà nhà nghiêm chỉnh, đã bắt đầu nhường chỗ cho những kiến trúc khai thác các đường cong lượn, đường parabol, và cả những hình dạng khác thường khác, thậm chí không thấy trong các sách về hình học.

Nhờ sự kết hợp của những suy nghĩ đi trước thời đại của các kiến trúc sư và ngày càng nhiều những phần mềm thiết kế trên máy tính rất tài tình, các toà nhà vốn chỉ nằm trong trí tưởng tượng của các "kiến trúc sư - sinh viên" thì nay đều trở thành những dự án xây dựng thực sự. Và một trong những dự án mới nhất, dự án xây dựng công trình Metropol Parasol ở Seville, Tây Ban Nha, là một dấu hiệu cho thấy đang có những toà nhà mới được triển khai với một cách thức mà cụm từ "toà nhà" có thể không diễn tả được hết cái mà ngôi nhà sẽ trở thành hiện thực.

"Cây nấm" đô thị

Phối cảnh ba chiều của đồ án Metropol Parasol nhìn từ nhiều góc khác nhau.

Metropol Parasol đang được xây dựng tại khu vực Plaza de la Encarnacion, nơi từng là một cái chợ nằm ở trung tâm của khu phố cổ Seville trong khoảng 150 năm. Vào năm 1973, trong một hoạt động dẹp nạn côn đồ thành phố rất phổ biến vào thời đó, các quầy bán hàng ở khu chợ này bị thành phố phá bỏ và thay thế bằng một bãi đậu xe.

Cách đây vài năm, khi các công nhân đào đất ở khu vực này đã phát hiện một cụm di tích của thành La Mã, một vài kế hoạch được đưa ra nhằm thay thế bãi đậu xe này bằng các garage ngầm. Lần này, một chính quyền thành phố thông minh hơn đã đưa ra hai quyết định quan trọng: bảo vệ các di tích trong một bảo tàng dưới mặt đất và tổ chức một cuộc thi quốc tế tìm ra một cấu trúc trên không để kết nối bảo tàng với mặt đất, biến khu Plaza này từ một bãi đậu xe thành một nơi thu hút mọi người đến tham quan.

Chính quyền thành phố Seville không nêu cụ thể loại cấu trúc mà họ muốn. Điều đó tạo ra một hướng đi rất mở cho Jurgen Mayer H., một kiến trúc sư Berlin hiểu rất rõ rằng một kiến trúc cứng rắn kiểu cũ có thể không thích hợp. Mayer đề xuất dựng một chuỗi 6 tổ hợp có hình dạng rất quyến rũ làm từ một loại gỗ chắc khoẻ được dát mỏng, dựng thẳng lên phía trên plaza như những cây nấm khổng lồ. Bạn có thể tưởng tượng chúng như cây cổ thụ cho bóng mát, hoặc có thể là cây dù.

Cho dù bạn nghĩ chúng trông giống cái gì, thì Metropol Parasol, tên gọi chính thức của công trình này, từ chối phục vụ cho một mục đích duy nhất. Tại những phần vươn rộng ở trên đỉnh của quần thể kiến trúc này (gọi là những parasol, hay phần lọng, tán của các "cây nấm") sẽ là những mái vòm uốn lượn - nơi có thể chứa những quán cà phê trên cao, và các lối đi nối giữa 6 tổ hợp sẽ là một nơi dạo chơi kỳ thú. Dự kiến công trình sẽ được hoàn thành vào năm tới.

Nơi kiến trúc gặp gỡ tiềm thức

Mayer cho biết hầu hết cảm hứng của dự án đến "từ bên ngoài những thuật ngữ kiến trúc. Ý tưởng của chúng tôi nhảy từ những cây nấm lên các cây cổ thụ rồi lên những đám mây". Không có một góc thật đúng nào trong các thứ đó.

Giống như công viên Parc Guell của kiến trúc sư Antoni Gaudi ở Barcelona, với những trung tâm mua sắm đang phình ra và những con đường mòn nằm dọc hai bên, trung tâm Parasol nổi lên từ một nơi mà kiến trúc gặp gỡ với tiềm thức, một nguồn lực bên ngoài những khả năng lý trí đơn thuần, giúp cất cánh cho bất kỳ ý tưởng kiến trúc nào mềm mại, gợi cảm và thoát khỏi hình dạng thông thường.

Mô hình đồ án Metropol Parasol.

Đây cũng là bằng chứng tốt nhất cho thấy máy tính, thứ công cụ cho phép người kiến trúc sư có thể thử nghiệm độ ổn định kết cấu của những tổ hợp kiến trúc rất khác thường, đã giúp hiện thực hoá những lựa chọn thiết kế mới đang làm biến đổi ngôn ngữ của kiến trúc.

Điều đó có nghĩa, một tương lai với nhiều toà nhà hơn, những ngôi nhà khác thường, gợi cảm và được xử lý theo cách gây ấn tượng mạnh mẽ. Cuối cùng, dù cho Parasol hoạt động như là một quán cà phê hay một sảnh hoà nhạc, thì chức năng vĩnh cửu của nó là mang lại cảm giác ngây ngất, ấn tượng. Đó là một lý do mà Terence Riley, giám đốc tổ chức kiến trúc của Bảo tàng Mỹ thuật hiện đại ở New York, ca ngợi: "Đó chính là một kỳ quan".

Metropol Parasol là dự án biểu tượng mới dành cho thành phố Seville, Tây Ban Nha.

Theo Sài Gòn Tiếp Thị