Việc Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ký ban hành Thông tư số 11/2013-NHNN (ngày 15/5/2013), quy định về cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 7/1/2013 của Chính phủ, có thể nói là một trong những thông tin đáng chú ý nhất, nhận được nhiều sự quan tâm nhất của dư luận xã hội cũng như truyền thông trong mấy ngày qua. Tuy nhiên, có một điều cần phải làm rõ (mà không phải ai cũng rõ) là gói cho vay hỗ trợ này, không phải ai có nhu cầu mua nhà ở cũng là đối tượng được hưởng.

Bước chuyển hợp lý sang nhà ở xã hội

Trước hết, đối tượng cho vay vốn hỗ trợ theo Thông tư 11 này là các đối tượng mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội và thuê mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m2, giá bán dưới 15.000.000 đồng/m2; doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội; doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi công năng sang dự án nhà ở xã hội được quy định tại Thông tư số 07/2013/TT-BXD ngày 15/5/2013 của Bộ Xây dựng hướng dẫn việc các đối tượng được vay vốn hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 07/1/2013 của Chính phủ. Đây là sự thay đổi quan trọng, bởi lẽ khi đưa dự thảo ra lấy ý kiến vào tháng 4, NHNN đã không đưa nhóm nhà ở xã hội vào đối tượng cho vay mà tập trung chủ yếu vào nhà ở thương mại.

Giới hạn nhóm đối tượng được vay, NHNN cũng chỉ giới hạn nhóm một số ngân hàng được phép cho vay. Đồng thời quy định rõ ngân hàng cho vay khoảng 30.000 tỷ đồng từ nguồn tái cấp vốn của NHNN để hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng đủ điều kiện quy định tại Thông tư, trong đó dành tối đa 30% để cho vay đối với doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội; doanh nghiệp là chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi công năng sang dự án nhà ở xã hội. Thời gian giải ngân tối đa là 36 tháng kể từ ngày Thông tư này có hiệu lực (từ 1/6/2013).

Mục đích vay vốn cũng được nêu rõ đối với từng đối tượng khách hàng. Cụ thể đối với khách hàng cá nhân có mục đích vay vốn để trả khoản tiền chưa thanh toán mua, thuê nhà ở xã hội; thuê, mua nhà ở thương mại theo quy định tại Thông tư này đối với các hợp đồng đã ký với chủ đầu tư kể từ ngày 7/1/2013 (ngày Nghị quyết 02/NQ-CP có hiệu lực). Đối với khách hàng doanh nghiệp có mục đích vay vốn để trả các chi phí chưa thanh toán phát sinh kể từ ngày 7/1/2013 (không bao gồm chi phí thuế) để thực hiện các dự án xây dựng nhà ở xã hội, dự án nhà ở thương mại chuyển đổi công năng sang dự án nhà ở xã hội theo quy định tại Thông tư này.

Bảo đảm lãi suất không quá 6%/năm

Đã là vay mượn thì đương nhiên phải có thời hạn. Mức lãi suất cho vay hỗ trợ nhà ở của ngân hàng đối với khách hàng được NHNN công bố hàng năm và áp dụng cho các khoản vay có dư nợ trong năm. Mức lãi suất áp dụng trong năm 2013 là 6%/năm. Định kỳ vào tháng 12 hàng năm, NHNN xác định và công bố mức lãi suất áp dụng cho năm tiếp theo, bằng khoảng 50% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường nhưng không vượt quá 6%/năm.

Cùng với quy định về mức lãi suất áp dụng, NHNN cũng giới hạn thời hạn cho vay đối với từng đối tượng cụ thể. Theo đó, đối tượng mua, thuê, thuê mua nhà ở tối thiểu là 10 năm và tối đa 5 năm đối với doanh nghiệp. Thời gian được hỗ trợ lãi suất tối đa là 10 năm đối với đối tượng mua, thuê, thuê mua nhà ở và 5 năm đối với khách hàng là doanh nghiệp, nhưng không vượt quá thời điểm 1/06/2023.

Một điểm đáng chú ý khác khá quan trọng là khả năng đáp ứng về vốn của những đối tượng được hưởng gói vay ưu đãi này. Theo quy định của NHNN, vốn tối thiểu tham gia vào dự án, phương án vay của khách hàng mua, thuê, thuê mua nhà ở không vượt quá 20% dự án, phương án vay và không vượt quá 30% dự án, phương án vay đối với khách hàng doanh nghiệp. Trường hợp khách hàng thuê mua nhà ở xã hội đã thanh toán đủ 20% giá trị căn nhà thuê mua thì ngân hàng không quy định mức vốn tối thiểu.

Cùng Thông tư 11 của NHNN, Bộ Xây dựng cũng đã ban hành Thông tư số 07/2013/TT-BXD hướng dẫn việc xác định các đối tượng được vay vốn hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 7/1/2013 của Chính phủ. Điều kiện được vay vốn để thuê, thuê mua và mua nhà ở xã hội; được vay vốn để thuê, mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m2, có giá bán dưới 15 triệu đồng/m2; khoản 2 Điều kiện được vay vốn để thuê, mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m2, có giá bán dưới 15 triệu đồng/m2, quy định:

- Chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, hoặc có nhà ở nhưng diện tích quá chật chội. Cụ thể là: Có nhà ở là căn hộ chung cư, nhưng diện tích nhà ở bình quân của hộ gia đình thấp hơn 8m2 sử dụng/người; Có nhà ở riêng lẻ, nhưng diện tích nhà ở bình quân của hộ gia đình thấp hơn 8m2 sử dụng/người và diện tích khuôn viên đất của nhà ở đó thấp hơn tiêu chuẩn diện tích đất tối thiểu thuộc diện tích được phép cải tạo, xây dựng theo quy định của UBND cấp tỉnh.

- Đối tượng được vay vốn phải có hộ khẩu thường trú tại tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư nơi có dự án nhà ở. Đối với trường hợp tạm trú thì phải có đóng bảo hiểm xã hội từ 1 năm trở lên.

- Đã có hợp đồng thuê, mua nhà ở thương mại theo quy định của pháp luật.

Mỗi hộ gia đình chỉ được vay một lần hỗ trợ nhà ở theo quy định của Thông tư này.