Trong Dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi mới nhất, Bộ Xây dựng đưa ra lấy ý kiến phương án sở hữu chung cư (SHCC) có thời hạn. Phương án này đang gây nhiều tranh cãi và cũng còn nhiều vướng mắc về mặt pháp luật.

Trong Dự thảo này, Bộ Xây dựng đưa ra hai phương án về thời hạn sở hữu nhà chung cư. Phương án 1 là không quy định thời hạn sở hữu. Phương án 2 có quy định thời hạn sở hữu, với mốc thời gian đưa ra  bằng thời gian thuê đất hoặc là 70 năm. Khi hết thời hạn sở hữu  thì các chủ sở hữu nhà ở chung cư không còn quyền sở hữu nhà chung cư đó và phải bàn giao lại quyền sử dụng đất xây dựng nhà chung cư cho Nhà nước. Theo ý kiến của Luật sư Hà Huy Từ, bản thân đề xuất này chưa  phù hợp với quy định hiện hành, chưa tính đến các yếu tố khác từ phía người dân.

Luật sư Hà Huy Từ - Công ty Luật Hà Huy cho rằng, quy định này chưa phù hợp với pháp luật dân sự năm 2005 về thừa kế. Trong đó, quy định rõ người dân được quyền thừa kế, sử dụng định đoạt chung cư mà không bị hạn chế

Thực tế, việc sở hữu căn hộ có thời hạn đã được áp dụng ở nhiều nước. Tuy nhiên,với tâm lý và mong muốn nơi an cư lạc nghiệp, sở hữu nhà tại Việt Nam, đề xuất này khó lòng được chấp nhận. Khi hết thời hạn sở hữu, người dân sẽ lại phải trải qua giai đoạn biến động. Chưa kể, chung cư là tài sản gom góp cả đời của họ sẽ bị mất giá khi đến điểm hết hạn. Lúc đó, liệu họ có đủ khả năng mua một căn hộ khác thay thế hay không cũng là vấn đề được đặt ra.

Bà Nguyễn Nhung Hạnh – Hà Nội chia sẻ rằng, là người dân ai cũng muốn có nhà sau này để lại cho con cái, bây giờ mà sở hữu có thời hạn thì không ai thích ở chung cư nữa.

Gần đây, một số DN tại TP HCM cũng đã đưa ra ý tưởng bán căn hộ trong khoảng thời gian nhất định, nhưng mục đích của DN không phải là nhằm thay đổi thói quen sở hữu tài sản mà là để giảm giá và kích cầu BĐS. Tuy nhiên, sau khi cân nhắc thiệt hơn, không ít khách hàng đã “quay lưng” với loại sản phẩm này. Họ cho rằng: nếu giá của chung cư có thời hạn chỉ bằng một nửa giá của chung cư sử dụng vĩnh viễn thì họ mới cân nhắc, còn nếu không,họ sẵn sàng bỏ thêm tiền để được sở hữu nhà ở vĩnh viễn, bảo toàn giá trị tài sản. Nếu được áp dụng, rất có thể người dân sẽ rời bỏ phân khúc chung cư, tập trung vào phân khúc đất nền được sở hữu vĩnh viễn, xây sửa theo ý mình. Số lượng căn hộ chung cư sẽ tồn kho rất lớn

Theo ông Trần Ngọc Hùng – Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, đề xuất này khó khả thi vì tâm lý của người Việt Nam muốn sở hữu vĩnh viễn.

Thực chất, căn hộ sở hữu có thời hạn giống như một dạng cho thuê lâu dài. Bởi vậy, nếu đề xuất này được quy định rõ ràng, giá cả hấp dẫn thì có thể thu hút được bộ phận khách hàng trẻ thu nhập có hạn và dễ thích nghi, thay đổi trong môi trường xã hội mới. Còn nếu áp dụng đại trà thì không thể khả thi.

Đồng quan điểm trên, Luật sư Hà Huy Từ cho rằng, nếu muốn áp dụng quy định này, phải sửa đổi Luật dân sự. Tuy nhiên, theo tôi thì thời điểm này cũng chưa thích hợp để áp dụng.

Đây không phải lần đầu tiên Bộ Xây dựng và một số doanh nghiệp đưa ra ý tưởng về sở hữu chung cư có thời hạn. Bất kỳ đề xuất nào cũng cần được cân nhắc kỹ để phù hợp với tình hình thực tiễn và quan trọng hơn hết là nhu cầu của người cần nhà ở hiện nay.